BIZKOTX MEATEGIA

XVII. mende amaieran agertzen dira meatoki honen erreferentziak. Plazaola eta Ameraungo burdinolak hornitzen zituen batipat eta kupuru gutxiagoan Beriñas ¼ eta Olloquiegui 1/6.

BIZKOTXEKO PLANOA ( X. Cabezon )

Meatoki hau Aiako Harria mendigunearekin erlazionaturik dago, filoi sail honekin parte hartzen du.

Burdinezko zain hauen minerala burdin karbonatoa da (siderita) eta gainazaletik berriz burdin oxidoa ateratzen zuten (Hematites).

Aintzinean minerala gainazaletik gertu eta meazulo ez oso sakonetik ateratzen zuten. Burdinoletan erabiltzen zen minerala zen.

Baina, XIX mende amaieran ustiapen berriztatuan datza, karbonatoa meategietako zati sakonegotik ateratzen hasten dira, honek %50 purutasuna eta %7 manganesoa zeuzkalako.

Bizkotx meatzeak azpialdean hiru labe zeuzkan materiala erretzeko. Hiru labe jarraian 8 metro garaian eta 3,75 diametroko upel batez osatzen zen.

LABEEN AINTZINAKO ARGAZKIA

LABEAK

UPELAREN BARNE IKUSPEGIA

Labeen azpian materia biltegia aurkitzen zen, honek 25 metro luzeraz eta 6 metro zabaleraz zuen, biltegiaren barruan berriz, 6 tranpila deskargarako zauzkan eta hortik trenera egiten zen hustuketa.

TRANPILA BAT

MATERIAL BILTEGIA

BIGARREN MAILAKO TORNUA

HIRUGARREN MAILAKO TORNUA

1913. urtetik aurrera gainbehera etorri zen emankortasuna guztiz geratu arte. Baina 1937. urtean berriro martxan jarriak izan ziren material garraioa, 1942. urtean meatzeak itxi ziren arte.

 

HIRUGARREN MEAZULOA

LAUGARREN MEAZULOA

1901. urtean baimentzen da trenbidearen eraikuntza, Andoaingo minetako minerala garraiatzeko, honek adierazten du Andoaingo minak martxan zeudela. 1904. urtean  Andoaindik Plazaolara doan bideari irekiera ematen diote. 1910. urtean berriz, Plazaolatik Iruinaraino luzatzen dute, baita bidaiarientzat ere.

1953. urtean izandako uholdeak suntsiketa ugari sortu zituen, zubiak, ezpondak paretak…hainbat eta hainbat saiakera egin zituzten hauek denak konpontzeko, baina azkenik 1958. urtean itxi zuten behinbetiko.